Classic Album: Paul McCartney & Wings – Band On The Run

Op papier lijkt het een prima plan. Om wat verse inspiratie op te doen, besluiten Paul McCartney en zijn band Wings het nieuwe album op een exotische locatie op te nemen. De realiteit is echter hardnekkig. Toch levert het uitstapje in 1973 een klassiek album op in de vorm van Band On The Run, dat nog altijd geldt als een van de beste Beatles-soloalbums ooit.

Paul McCartney heeft in 1973 als voormalige Beatle vooral een indrukwekkend verleden. Zijn heden en toekomst laten nogal wat te wensen over. Zijn eerste soloplaat uit 1970 en de albums die hij met zijn nieuwe groep Wings maakt – Wild Life en Red Rose Speedway – worden opvallend lauw ontvangen en vliegen bovendien niet de winkels uit. Zowel de pers als een groot deel van het publiek lijken te betwijfelen of Paul McCartney na het einde van The Beatles in artistiek opzicht wel op eigen benen kan staan. Een Britse tournee in 1973 met Wings verandert daar weinig aan.

Abbey Road

De situatie knaagt aan Paul McCartney, die in zijn vorige muzikale leven geen fout leek te kunnen doen. In de loop van 1973 groeit het besef dat hij met zijn volgende album een niet te negeren artistiek statement moet maken. Het is voor hem alleen geen aanlokkelijk vooruitzicht om voor de zoveelste keer een overbekende studio in Londen te boeken, zoals Abbey Road. Zou een exotische locatie niet voor nieuwe creatieve impulsen kunnen zorgen?

Nigeria

Hij vraagt bij zijn platenmaatschappij EMI een lijst aan met de studio’s die het overal in de wereld heeft. Zijn oog valt op Lagos in Nigeria, waar het label dus ook een opnamefaciliteit blijkt te bezitten. Overdag met een cocktail op het strand liggen en ’s avonds in de studio werken – het lijkt een gouden plan. In augustus 1973 repeteert de band in de boerderij van McCartney in Schotland. Daar begint het gedonder al. Er breekt een ruzie uit tussen de ex-Beatle en gitarist Henry McCollough, wat tot het vertrek van de laatste leidt. Niet veel later verklaart drummer Denny Selwell zich solidair en stapt ook op. Zo bestaat Wings opeens nog maar uit Paul en zijn vrouw Linda, plus het ex-Moody Blues lid Denny Laine.

Gifbeker

Deze vleugellamme versie van Wings vliegt eind augustus naar Nigeria. De gifbeker is dan nog lang niet leeg. Eenmaal in Lagos aangekomen, blijkt de lokale EMI studio in een deplorabele staat te verkeren. De apparatuur is verouderd en een deel van het complex staat onder water. Uiteindelijk wordt de ruimte zo opgekalefaterd dat er toch opgenomen kan worden. Nigeria blijkt overigens niet het paradijselijke oord te zijn waarop Paul McCartney en zijn entourage hopen. Het land zucht onder een militair regime. Er is armoede, misdaad en corruptie. Het echtpaar McCartney ondervindt dit aan den lijve als ze op een avond een ommetje maken – tegen de dringende adviezen van ze lokale bewoners in. Ze worden prompt beroofd van hun waardevolle bezittingen en – dat hakt er echt in – de cassettes met demo’s en een boekje met alle songteksten.

Dustin Hoffman

Het zijn deze tegenslagen die uiteindelijk het beste in Paul McCartney bovenhalen. In Lagos wordt de basis gelegd voor een album dat in het vertrouwde Londen afgemaakt wordt. De Bowie-producer Tony Visconti levert daarbij een belangrijke bijdrage als arrangeur van de orkestpartijen. Het sleutelnummer is de titelsong: Band On The Run. In muzikaal opzicht is het een collage van meerdere ideeën, en daarmee een echt McCartney-nummer. Voor de tekst laat hij zich inspireren door het gevecht van zijn oude band om zich los te weken van manager Allen Klein, eerder in 1973. Tijdens een van de slopende vergaderingen verzucht zijn ex-collega George Harrison: ‘if we ever get out of here.’ Het regeltje blijft hangen in het hoofd van Paul McCartney. Band On The Run is de opener van een gevarieerd album. Jet is een stomende rocker dat een mooi contrast vormt met het lichtvoetiger Bluebird. McCartney’s liefde voor de typisch Britse music hall traditie klinkt door in Mrs. Vandebilt, terwijl het bonkige Let Me Roll It later geïnterpreteerd wordt als een reactie op Lennon’s venijnige aanval How Do You Sleep?. Hoogtepunten op kant B van de oorspronkelijke lp zijn Picasso’s Last Words (Drink To Me) en Ninteen Hundred And Eighty-Five. Het eerste liedje schrijft Paul McCartney als een weddenschap tijdens een diner met Dustin Hoffman. Als reactie op de opmerking van McCartney dat hij altijd overal een liedje over kan schrijven, pakt de acteur een tijdschrift van tafel met daarin een verhaal over de dood van de Spaanse schilder. Het resultaat: Picasso’s Last Words – en een gewonnen weddenschap.

The Beatles

Voor de hoes van het album wordt eind oktober een foto gemaakt waarmee het Band On The Run thema effectief verbeeld wordt. Samen met wat bekendheden van destijds laat de band zich portretteren tijdens een ontsnappingspoging uit een gevangenis. Zo komt het album op 30 november 1973 uit. In Amerika ligt het op 5 december in de schappen. De recensies zijn vrijwel unaniem juichend. Er worden warme woorden gewijd aan de avontuurlijke arrangementen, het geïnspireerde spel en de kwaliteit van de compostities. Er is dus leven na The Beatles voor Paul McCartney, luidt de conclusie van heel wat recensies. Het rare is alleen dat het zich niet meteen vertaalt naar klinkende verkoopcijfers.

Nummer 1-hit

Paul McCartney is aanvankelijk niet van zins om singles van Band On The Run uit te brengen. Als de verkoop maar moeizaam om gang komt, laat hij zich ompraten. In  januari 1974 komt Jet uit op single. De energieke rocksong wordt een enorme hit, met top 10-noteringen in o.a. Amerika, Engeland, Duitsland, Nederland, Canada en Zuid-Afrika. De airplay die Jet krijgt, zorgt ervoor dat het grote publiek attent wordt gemaakt op het nieuwe album van Paul McCartney’s Wings. Alles komt nog eens in een stroomversnelling als het titelnummer op single wordt uitgebracht. Band On The Run bezorgt de band een Amerikaanse nummer-1 hit. En – misschien nog wel belangrijker – een compliment van de doorgaans nogal scherpe John Lennon. ‘Een prima song van een prima album’, stelt deze vast.

Keerpunt

Band On The Run is het keerpunt in de loopbaan van Paul McCartney. Het album overtuigt zelfs de grootste sceptici ervan dat hij ook los van The Beatles een geniale songschrijver is. Het is daarmee het album waarop hij het vervolg van zijn carrière bouwt. Songs als Jet en Band On The Run ontpoppen zich als hoogtepunten van de wereldtournees in de decennia die volgen. En dat allemaal dankzij de ontberingen van Nigeria. En die hadden nog erger kunnen zijn. Als Paul McCartney na de tropenweken in Afrika thuiskomt, ligt er een brief van EMI op de mat die hem net gemist heeft. In het schrijven dringt zijn platenmaatschappij erop aan om vooral niet naar Nigeria af te reizen, aangezien net een choleraepidemie is uitgebroken.

* Op 5 december 2023 overleed Denny Laine na een lang ziekbed.