Alles over David Bowie

De Britse zanger David Bowie weet zich tijdens zijn lange loopbaan telkens opnieuw uit te vinden, zowel muzikaal als visueel. Hij blijft tot zijn laatste snik betekenisvolle albums maken, waarbij zijn zwanenzang Blackstar zelfs tot zijn beste werk gerekend wordt.

De rondreizende expositie “David Bowie Is” zoals die eind 2015 en begin 2016 ook in het Groninger Museum te zien is, maakt nog eens duidelijk dat de zanger geboren is voor de spotlights. Halverwege de jaren 60, als hij nog niet eens zijn lokale pub weet uit te verkopen, maakt hij al schetsen van de immense podia waar hij ooit op zal staan. Tekeningetjes die hij dus ook allemaal gearchiveerd blijkt te hebben. Wie weet komen ze ooit in een museum te hangen, moet hij toen al gedacht hebben.

Hunky Dory

Ondanks die vastbeslotenheid duurt het een hele tijd voor het succes zich aandient voor David Robert Jones, zoals hij op 8 januari 1947 ter wereld komt. In de jaren 60 zit hij in allerlei bands en hij brengt zelfs diverse singles uit, maar het lukt hem niet om zich van al die andere bandjes en artiesten te onderscheiden. Alles verandert als de jaren 70 aanbreken. De albums The Man Who Sold The World (1970) en Hunky Dory (1971) bezorgen hem fans in zowel Amerika als Engeland – en de rest van Europa.

Iggy en Ziggy

De extraverte stijl van David Bowie blijkt zelfs perfect te passen bij de heersende glamrage, waarin acts als T.Rex, Slade en Sweet zich op hun hoge hakken staande proberen te houden. Lou Reed en Iggy Pop zijn in die periode ook belangrijke inspiratiebronnen voor de nog altijd jonge en ontvankelijke David Bowie. Alles komt samen op het album The Rise And Fall Of Ziggy Stardust And The Spiders From Mars, Bowie’s eerste alom erkende meesterwerk. Van de songs tot de teksten en het geluid – producer: Ken Scott – alles klopt aan de plaat. Ziggy Stardust maakt van David Bowie een superster. Dat blijft hij. Ook als hij in de zomer van 1973 theatraal ‘afscheid neemt’ van zijn geliefde podium en een paar jaar later de glamrock een stille dood sterft.

Thin White Duke

David Bowie blijkt namelijk over het vermogen te beschikken om zich telkens tijdig opnieuw uit te vinden, waarmee hij veranderingen in de popmuziek behendig voor blijft. In de nadagen van de glamrock richt hij zijn vizier op Amerika en besluit hij als de zelfverklaarde Thin White Duke zwaar op funk leunende muziek te maken. Het levert met Diamond Dogs (1974) en Young Americans (1975) opnieuw geweldige albums op. Als hij zijn neus vol heeft van de Amerikaanse muziekcultuur en het daarbij behorende drugsgebruik, verhuist hij naar het dan nog intens grauwe Berlijn, waar hij met Low (1977), “Heroes” (1977) en Lodger (1979) drie fantastische, door Teutoonse elektronica gedomineerde platen maakt.

Live Aid

Na het typische overgangsalbum Scary Monsters (And Super Creeps) – kwalitatief een van zijn besten – duikt in 1983 opnieuw een totaal gerestylede David Bowie op met Let’s Dance. Het decor is niet langer de vol gekalkte Berlijnse muur, maar een exclusieve discotheek waar alleen de nieuwe rijken welkom zijn. Het titelnummer levert hem een wereldhit op, waarmee David Bowie in het derde decennium van zijn loopbaan een miljoenenpubliek weet aan te spreken. Hij is dan ook een van de grote sterren die gestrikt worden voor het Live Aid festival dat in de zomer van 1985 gehouden wordt. David Bowie zingt er o.a. Dancing In The Street, een duet met Mick Jagger.

Tin Machine

Toch verlopen de jaren 80 niet geheel rimpelloos. Het album Tonight (1984) wordt door fans en publiek lauw ontvangen. Wat nog meer geldt voor Never Let Me Down (1987). Ter promotie van die laatste plaat toert hij door Europa, waarbij in Nederland de Kuip in Rotterdam wordt aangedaan. De artistieke bedoelingen van David Bowie en zijn band – met daarin o.a. gitarist en jeugdvriend Peter Frampton – komen in dat kolossale stadion niet goed uit de verf. Als een reactie daarop formeert David Bowie vervolgens Tin Machine, een heuse band met daarin o.a. gitarist Reeses Gabrels. Het avontuur – volgens boze tongen een muzikale midlifecrisis – levert overigens twee prima studioplaten en een concertregistratie op.

Internet

Toch is de opluchting alom als David Bowie begin jaren 90 weer op aarde terugkeert met de plaat Black Tie White Noise (1993). De zanger blijkt opnieuw de muzikale actualiteit als een spons in zich opgezogen te hebben om daar vervolgens een eigen draai aan te geven. Het markeert het begin van zijn elektronische periode met albums als Outside (1995) en Earthling (1997). Visionair als hij is, is David Bowie ook een van de grote artiesten die al vroeg de mogelijkheden van het Internet ziet als een middel om direct met zijn publiek te communiceren. In september 1998 lanceert hij zijn eerste website. Een jaar later componeert hij de soundtrack voor de computergame Omikron: The Nomad Soul – het is  ook al een domein waarin hij zich vroeg begeeft.

Laatste wereldtournee

De 2000s beginnen optimaal voor David Bowie met een glorieus optreden op het Glastonbury Festival. De zanger blijkt nog niets van zijn charisma ingeleverd te hebben. Zoals dat ook blijkt als hij in 2003 weer eens in de Ahoy in Rotterdam staat ter promotie van zijn Reality album. De set-list bestaat overigens vooral uit zijn grote hits. Niemand in de uitverkochte zaal die daar problemen mee lijkt te hebben. Als zich niet veel later serieuze hartproblemen bij de zanger openbaren, wordt duidelijk dat dit zijn laatste wereldtournee is. David Bowie richt zich voortaan op albums, gastoptredens en andere (bijzondere) projecten.

Blackstar

Al is hij daardoor minder prominent aanwezig, het trekt geen wissel op zijn populariteit. Op 8 januari 2013 – op zijn 66ste verjaardag – kondigt hij zijn nieuwe album The Next Day aan. Het komt in maart uit en ontpopt zich tot een van de succesvolste albums van het jaar. Fans en critici omarmen het ook nog eens als een van zijn beste artistieke prestaties in lange tijd. David Bowie heeft het nog steeds. Dat lijkt eens te meer als op 8 januari 2016 Blackstar uitkomt. Een indrukwekkend statement van een artiest die zijn einde ziet naderen. De buitenwereld wordt slechts twee dagen later overvallen door het nieuws dat David Bowie overleden is.

Pionierswerk

Uit de talloze reacties blijkt hoe geliefd David Bowie is bij zijn fans en zijn collega’s. Er is veel lof voor zijn inzet voor goede doelen. Zoals er ook veel bewondering is voor zijn veelzijdigheid als zanger, componist, muzikant, producer, acteur, kunstenaar en mentor van andere artiesten – Iggy Pop voorop. David Bowie is echter vooral een artiest die de tijdgeest telkens weer naar zijn hand weet te zetten. In de wegwerpcultuur van de glamrock maakt hij albums die tijdloos zijn. Zoals hij als Thin White Duke de aandacht weet te vestigen op de zwarte Amerikaanse funk. Dankzij zijn Berlijnse trilogie zal hij heel wat muziekliefhebbers op het spoor van Duitse elektronica – ‘krautrock’ – gezet hebben. Hij absorbeerde niet alleen invloeden en stijlen. De Britse synth-pop van de jaren 80 heeft veel aan het pionierswerk in het voorgaande decennium van Roxy Music en David Bowie.

David Bowie Is

De expositie “David Bowie Is” zoals die eind 2015 in het Groninger Museum neerstrijkt, maakt nog eens extra duidelijk hoe lang David Bowie de popmuziek domineert met zijn baanbrekende muziek, creaties, clips en andere uitingen. Als weinig anderen weet hij hoe belangrijk het is om naast de muziek ook een visueel statement te maken. En hoe essentieel het is om het publiek tijdig met iets totaal nieuws te overrompelen. Alsof dat nog niet genoeg is, zorgt een gestage stroom van nooit eerder verschenen werk, box-sets, compilaties, heruitgaven en liveplaten er wel voor dat David Bowie de kans niet krijgt om ooit vergeten te worden.

(Selectieve) Discografie

Albums:

Space Oddity (1969)
The Man Who Sold the World (1970)
Hunky Dory (1971)
The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1972)
Aladdin Sane (1973)
Pin Ups (1973)
Diamond Dogs (1974)
Young Americans (1975)
Station to Station (1976)
Low (1977)
Heroes (1977)
Scary Monsters (And Super Creeps) (1980)
Let’s Dance (1983)
Black Tie White Noise (1993)
The Next Day (2013)
Blackstar (2016)

Live albums:

Stage (1978)
Ziggy Stardust: The Motion Picture (1983) – Although not a traditional live album, it features live recordings from the Ziggy Stardust tour.
A Reality Tour (2010) – Recorded during the 2003–2004 “A Reality Tour.”

Compilaties:

Changesonebowie (1976)
Changestwobowie (1981)
Changesbowie (1990)
The Singles Collection (1993)

Topsingles:

“Space Oddity” (1969)
“Changes” (1971)
“Starman” (1972)
“John, I’m Only Dancing” (1972)
“The Jean Genie” (1972)
“Life on Mars?” (1973)
“Sorrow” (1973)
“Rebel Rebel” (1974)
“Young Americans” (1975)
“Fame” (1975)
“Golden Years” (1976)
“Sound and Vision” (1977)
“Heroes” (1977)
“Boys Keep Swinging” (1979)
“Ashes to Ashes” (1980)
“Fashion” (1980)
“Under Pressure” (with Queen) (1981)
“Let’s Dance” (1983)
“China Girl” (1983)
“Modern Love” (1983)
“Blue Jean” (1984)
“This Is Not America” (with Pat Metheny) (1985)
“Dancing in the Street” (with Mick Jagger) (1985)
“Absolute Beginners” (1986)
“Day-In Day-Out” (1987)
“Time Will Crawl” (1987)
“Never Let Me Down” (1987)
“Jump They Say” (1993)
“Black Tie White Noise” (1993)
“The Heart’s Filthy Lesson” (1995)
“Hallo Spaceboy” (1996)
“Little Wonder” (1997)
“Dead Man Walking” (1997)
“Survive” (1999)
“Thursday’s Child” (1999)
“Slow Burn” (2002)
“Never Get Old” (2003)
“Where Are We Now?” (2013)
“The Stars (Are Out Tonight)” (2013)
“Blackstar” (2015)
“Lazarus” (2015)
“I Can’t Give Everything Away” (2016)

Docu/Film:

Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1973) – A documentary film capturing Bowie’s final performance as Ziggy Stardust in 1973.
Cracked Actor (1975) – A documentary following Bowie during his 1974 Diamond Dogs Tour in the United States.
The Man Who Fell to Earth (1976) – A sci-fi film in which Bowie plays the lead role of Thomas Jerome Newton.
Just a Gigolo (1978) – A film in which Bowie stars as a Prussian officer.
Christiane F. – We Children from Bahnhof Zoo (1981) – Bowie makes a cameo appearance and contributes music to this German film.
Merry Christmas Mr. Lawrence (1983) – Bowie plays the role of Major Jack Celliers in this war film.
Absolute Beginners (1986) – A musical film in which Bowie plays the character Vendice Partners.
Labyrinth (1986) – A fantasy film in which Bowie plays Jareth the Goblin King.
The Last Temptation of Christ (1988) – Bowie plays the role of Pontius Pilate.
The Prestige (2006) – Bowie plays the role of physicist Nikola Tesla in this Christopher Nolan film.
Five years (2013) – A documentary covering five of the most important years of the influential rock star David Bowie’s career.
The Next Day Extra (2013) – A short film featuring songs from Bowie’s album “The Next Day.”
David Bowie: The Last Five Years (2017) – A documentary that focuses on the final years of Bowie’s life, especially during the recording of his last two albums, “The Next Day” and “Blackstar.”
Moonage Daydream (2022) – A cinematic odyssey exploring David Bowie’s creative and musical journey.

Podcast: