50 jaar hiphop: KRS-One – De onvermoeibare inspirator.

Er zijn in 50 jaar hiphop weinig rappers geweest die de cultuur zo belichamen als Kris ‘KRS-One’ Parker uit de Bronx in New York: het stadsdeel waar hiphop ontstond. Een pionier die zichzelf al vroeg uitriep tot ‘Teacha’ – een leraar, een meester, een filosoof. En een ronduit superieure MC met een ongekend lange adem.

Zijn allereerste single ‘South-Bronx’ verscheen in 1986, toen nog als onderdeel van de groep Boogie Down Productions met DJ Scott La Rock – een jongerenwerker die hij ontmoette in een daklozencentrum in de periode dat KRS-One op straat rondzwierf. De hiphoplegende vertelt het verhaal tot de dag van vandaag smakelijk in de lezingen die hij wereldwijd geeft over hiphop als cultuur en levensstijl. Hiphop gaf de twee in een zeer marginale situatie een handvat om een geheel nieuwe werkelijkheid en identiteit voor henzelf te creëren – die van de rapper en de DJ.

KRS-One is een rapper van de oude stempel. Een vakman met een denderend en daverend stemgeluid. Een klassieke MC die met zijn dominante delivery live in iedere omstandigheid overtuigend de aandacht wist, en weet, op te eisen. En een rapper die zijn eigen Caribische wortels in zijn muziek en vocalen liet doorschemeren; nadrukkelijk geïnspireerd door de DJ- en soundsystemcultuur en het toasten op Jamaica, het eiland dat zo’n cruciale invloed had op het ontstaan van hiphop in New York.

KRS-One is ook een gerespecteerde hiphop-artiest die al sinds de jaren 80 onophoudelijk en vol vuur zijn mening deelt op wat volgens hem de kernwaarden zijn van de cultuur die hij als pionier hielp opbouwen. Nog steeds brengt hij met regelmaat nieuwe muziek uit en toert hij ondanks zijn vliegangst de wereld rond om op te treden – zonder twijfel één van de meest consistent productieve, actieve en mondige rappers van zijn generatie.

KRS-One brak door als de straatwijze en fel-competitieve MC die met debuutalbum Criminal Minded van Boogie Down Productions in 1987 een van de vroegere klassiekers van rap’s Golden Era uitbracht: een ongekend sterke en minimalistische hardcore hiphopplaat, met gedreven, verhalende raps van hoog niveau, waarmee hij een blauwdruk creëerde voor generaties MC’s na hem. DJ Scott La Rock werd na Criminal Minded doodgeschoten, waarna KRS-One, aanvankelijk onder de oorspronkelijke groepsnaam – met onder meer broer Kenny Parker – verder bouwde aan een ongekend rijke carrière.

Na de dood van zijn groepsgenoot startte KRS-One met talloze prominente hiphop-artiesten de StopThe Violence-beweging – een stevig collectief statement tegen het geweld dat hun omgeving zo teisterde. Hij was in zijn raps al vroeg een urgente verteller die overtuigd zijn kennis deelde over zaken die hem aan het hart lagen – in scherpe teksten over, onder veel meer, zwart zelfbewustzijn, religie, heden en verleden van institutioneel racisme en witte suprematie, politiegeweld, criminaliteit en spiritualiteit. In de periode waarin rapmuziek een internationale mega-industrie werd – groeide hij uit tot het kritische en spirituele geweten van de cultuur; wars van materialisme en commerciële exploitatie.

‘Edutainment’ noemde KRS-One zijn eigen mix van educatie en entertainment al in 1990. Letterlijk vanaf het begin van zijn carrière rapte hij over de unieke sfeer in de eerste jaren van hiphop; over de culturele grondleggers en de crews die in zijn buurt de dynamiek van de scene bepaalden; over wat hiphop voor hem en zijn gemeenschap betekent. KRS-One gaf in zijn carrière sindsdien honderden lezingen over zijn cultuur op universiteiten en in popzalen wereldwijd. Hij schreef een boek met als titel ‘The Gospel of Hip-Hop’ en richtte met ‘The Temple of Hip-Hop’ een concept op voor pop-up-scholen, waarin wereldwijd over hiphop als cultuur wordt onderwezen.

Zijn albums onder de naam Boogie Down Productions en zeker ook de eerste drie die KRS-One onder eigen naam uitbracht, behoren tot het krachtigste en invloedrijkste werk wat hiphop in vijftig jaar heeft voortgebracht. Maar evengoed wemelt het ook in zijn recente werk als late vijftiger nog van de ronkend vertolkte, stevige en tot nadenken stemmende statements, onblusbare passie voor alle elementen van hiphop, en een blijvende honger naar artistiek excelleren.

KRS-One was én is in zijn muziek straatwijs en hardcore; klaar om met élke andere rapper in de game de rauwe confrontatie aan te gaan. Maar evengoed is hij een poëtische, belezen en beeldende verteller die in zijn uitputtende oeuvre non-stop intellectueel uitdagende en sociaal en maatschappelijk urgente thema’s aanstipt en, inderdaad als een leraar, luisteraars aanspoort zich te verdiepen in hun geschiedenis.

KRS-One heeft nog steeds het DNA van pionierende rappers uit de begindagen van hiphop als livecultuur. Hij is een competitieve en doorgewinterde MC, vol zelfvertrouwen over zijn vakmanschap, en een groot improvisator. Hij is al decennialang een van de sterkste live-performers uit de hiphopgeschiedenis – en zijn Live Hardcore Worldwide uit 1991, onder de naam Boogie Down Productions, is nog steeds één van de meest bejubelde live-albums van een hiphop-act ooit.

Tegelijk hielp de Teacha met een select aantal andere artiesten van zijn generatie rapmuziek artistiek, technisch en inhoudelijk naar een heel nieuw niveau te tillen. En is hij letterlijk in al vijf decennia een onvermoeibare inspirator voor diverse generaties kunstenaars, schrijvers, activisten en artiesten die met zijn muziek opgroeiden.

50 jaar hiphop.

“We will be here forever. Do you understand?”