Publicatiedatum 25-08-2023 Laatst gewijzigd 18-09-2023
Het is niet veel artiesten in de popgeschiedenis gegeven: om tot tweemaal toe een album uit te brengen dat voor het eigen genre en ook voor popmuziek in het algemeen een absolute gamechanger is. Lauryn Hill deed het een kwart eeuw geleden – en ook nog in slechts een paar jaar tijd, met een oeuvre dat opvallend compact is.
Ga maar na. In 1996 bracht de zangeres, rapper en actrice met Fugees moderne popklassieker The Score uit: hun tweede plaat die al snel uitgroeide tot het bestverkopende album dat een rapgroep ooit gemaakt had. Een plaat waarop de leden een baanbrekende blauwruk creëerden voor een grenzeloze, vrije en verregaande muzikale fusie tussen rap en andere genres, en voor een ronduit kosmopolitische benadering van wat actuele, urgente popmuziek is, zoals die bij veel succesvolle artiesten tegenwoordig de norm is.
Én Lauryn Hill slaagde erin na dat al ongelooflijke succes, letterlijk nog geen twee jaar later – ze was begintwintiger – nog een keer een album uit te brengen dat weer zoveel impact had. Haar solodebuut The Miseducation of Lauryn Hill uit 1996, met hits Lost Ones en Doo Wop (That Thing), is een van de meest gelauwerde popklassiekers van de afgelopen decennia. Het behoort tot de selecte rij albums in de geschiedenis met een diamanten status (10 miljoen albums verkocht in de VS); werd tien (!) keer genomineerd voor een Grammy Award, en won er uiteindelijk vijf – waaronder die voor Album van het Jaar.
Net als op het tweede album van Fugees, maakte Lauryn Hill op haar soloalbum muziek die in stijl, klank en boodschap wereldwijd resoneerde. Ze nam het album, zwanger van haar eerste kind, op in de legendarische Tuff Gong-studio op Jamaica, en combineerde ijzersterk invloeden van meer traditionele reggae en soul en urgente rap. Het ene moment ingetogen, gepijnigd, reflectief en poëtisch. Het volgende vlammend strijdbaar en krachtig knallend op stevig klappende drums.
Zelf zei Hill dat ze nummers maakte die de integriteit van reggae hadden, die pompten als hiphop, en met de instrumentatie van klassieke soul. Hiphopsoulkoningin Mary J. Blige noemde het “een van de meest geweldige albums die ooit gemaakt werd.” En zo is het. The Miseducation of Lauryn Hill is een tijdloos meesterwerk, een ongekend zinderend en fris, actueel en universeel album dat bij vlagen schrijnend persoonlijk is, soms scherp politiek en maatschappelijk, maar ook spiritueel en warmbloedig, en dat al die factoren sterk met elkaar weet te verbinden.
Het is een album dat alleen Lauryn Hill met haar specifieke ervaringen en kwaliteiten kon maken. Nadat de groep worstelende muzikanten van Fugees met The Score internationale stupersterren waren geworden, groeiden onderlinge privé-irritaties tussen de leden uit tot onoverbrugbare verschillen. The Miseducation of Lauryn Hill is ook Hill’s verwerking van haar persoonlijke en zakelijke relatie met vooral Wyclef Jean van Fugees en het feit dat ze vindt dat ze onvoldoende krediet heeft gekregen voor haar rol in het Fugees-succes. Tegelijk is ze een aankomende moeder, als tiener al voluit in de schijnwerpers en de wereld rond, en nog zoekende naar haar eigen rol en identiteit.
In een tijd waarin vrouwelijke artiesten binnen rap te vaak werden gezien en gepromoot als relatief marginaal, en de paar populaire rapsters zich vooral rauw sexy en stoer presenteerden, toonde Hill zich een zelfverzekerde en zoekende, beschadigde en trotse zwarte vrouw die een plek opeiste voor haar eigen authentieke verhaal in een in de mainstream vaak door formules gedomineerd genre. Voor haar perspectief als zwarte vrouw,volwaardig en zelfverzekerd, activistisch en empathisch, persoonlijk en politiek, in het in aanleg zo sterk masculien getoonzette genre.
Het maakt van The Miseducation of Lauryn Hill behalve een muziek-artistieke triomf op zich, ook een album dat, zoals bijvoorbeeld A Tribe Called Quest jaren eerder ook deed, de ruimte vergrootte voor wat binnen rapmuziek mogelijk werd geacht, stilistisch, creatief, maar zeker ook inhoudelijk.
In de jaren na haar ongelooflijke tweeklapper, en haar generaties overstijgende invloed op de evolutie van hiphop, verdween Hill langdurig van het toneel. Ze zonderde zich volledig af, en ruziede met de muzikanten met wie ze in de studio had gewerkt aan haar solomeesterwerk – en die nu op hun beurt vonden dat hun bijdrage aan de muziek niet correct werd vermeld. Het enige album dat ze nog uitbracht is de akoestische dubbel-cd MTV Unplugged No 2.0 uit 2002, toch ook alweer wat popgeneraties geleden.
Maar het solodebuut van Lauryn Hill staat, 25 jaar nadat ze had uitbracht, nog steeds fier en vlammend overeind als een van dé gamechangers in hiphop in de jaren negentig.
